«لطیفهی پس از شام»، نمایشنامهای از کریل چرچیل نمایشنامهنویس بریتانیاییست که نخست برای تلویزیون نوشته شد و سال ۱۹۷۸ از بیبیسی پخش شد. این نمایشنامه کولاژیست از لحظات مختلف که گاهی حتی شعاری هم به نظر میرسند. این متن داستان زن جوانی به نام سلبی را روایت میکند که بنا به خواست خود و پیشنهاد مدیریت شرکتی که در آن کار میکند برای انجام کارهای خیریه به یکی از موسسات خیریه وابسته به شرکت وارد میشود تا بتواند از طریق جمعآوری اعانههایی که بدست میآورد به مردم نیازمند کمک کند. ما با برشهایی که صحنههای مختلف در متن بوجود آورده نظر سیاستمداران، شهردار، سرمایهدارن و همینطور مردم مناطق فقیر، شرکتهای تبلیغاتی و آنهایی که قصد کمک به فقرا را دارند را جویا میشویم. رفتاری جمعی که گاه نه تنها به فقرا کمکی رسانده نمیشود بلکه هزینههای خیریه به درستی برای بهبود وضع فقرا خرج نمیشود. انگار جهان خلق شده در این نمایش (که بیشک برگرفته از جهانی واقعیِ خارج از نمایشنامه است) در یک مسیر دایرهوار و عبث میچرخد. جهانی که در آن کمک به خیریه چیزی جز یک شوآف نیست. خیریه برای ریشه کردن فقر وکمک به مردم نیست و درمانی موقتی دارد، احزاب مختلف تنها برای برگزاری یک نمایش در کنار مردم هستند و وجود کشورهای جهان سوم برای ماندگاری نظام سرمایهداری در هر جای جهان لازم است. داستان سمبلیک موزکارانی که خانههایشان توسط شرکتهای بزرگ تبدیل به مزارع موز شد، و از طرفی برای کشت محصولات دیگر مجبور به قطع درختانی شدند که میتوانست خانههایشان را در مقابل سیل محافظت کند، اما با آمدن کوچکترین طوفانی بزرگترین فاجعه رخ میدهد و هزاران نفر میمیرند. سناریوی تکراری که هنوز پس از گذشت سالها از نوشته شدن این متن در کشورهای جهان سوم و در حال توسعه شاهدش هستیم. یا بیمارستان مجهزی که در یک کشور نفتخیز با بهترین امکانات (برای سرمایهدران) ساخته میشود اما روستاهای کوچک همان کشور از نداشتن یک پزشک عمومی محرومند. تمام این نمایشنامه آینه تمامنمای جهان بی توازنیست که در آن زندگی میکنیم. «لطفهی پس از شام» که در نام خود به جکهای پس از شام افراد مشهور و کتابی که با همین نام چاپ شده اشاره دارد اما در دل خود به هجو جوامعی میپردازد که با حماقت و خودخواهی قدمی برای برخورد ریشهای با مشکلات برنمیدارند و هر شخص برای برهم نخوردن موقعیت اقتصادی و سیاسی که در آن قرار گرفته حاضر است سایرین را قربانی اهداف خود کند.
«لطیفهی پس از شام» نمونه بارز یک ادای دین نویسنده با توانمندی و قلمی که در اختیار دارد نسبت به جهانیست که در آن زیست میکند. متنی که صرفا تلاش نمیکند سرگرم کننده باشد و تمام تلاشش را میکند که با انگشت گذاشتن بر کاستیها و ناراستیها و هجو آن چراغی در ذهن مخاطبش روشن کند.
کریل چرچیل (متولد ۱۹۳۸) نمایشنامهنویس و فعال اجتماعی بریتانیایی و از نسل جوانان دهه شصت میلادی. او از تاثیرگذارترین نویسندگان مارکسیست-فمینیست در نیمهی دوم قرن بیستم است و نمایشنامههایش بازتابی است از حوادث سیاسی و اجتماعی و تاریخی عصر. نمایشنامههای چرچیل در ساختار روایی خود نیز نمونه های ممتازی از پرداخت های پسامدرنی به شمار میآیند. (از کتاب).
«لطیفهی پس از شام» سیوششمین اثر از مجموعه دورتادور دنیا نوشته کریل چرچیل است که توسط ناهید احمدیان ترجمه و در نشر نی به چاپ رسیده است.